Cz. 3 – Światowy Tydzień Przedsiębiorczości 16-22 listopada 2020
Pieniądze są i muszą być, a jeszcze fajniej jak jest ich dużo w portfelu. Czy jednak ktoś się zastanawiał skąd się biorą? Jak się je robi i dlaczego wyglądają tak jak wyglądają? Czy wzór różnorodnych szlaczków jest na nich przypadkowy?
Na banknocie dziesięciozłotowym widnieje pierwszy władca Polski- Mieszko I. Po lewej stronie głowy możemy zaobserwować dwie rozety zainspirowane wzorem z posadzki katedry gnieźnieńskiej, czyli katedry która została zafundowana jeszcze za życia tegoż władcy (przed 992 r.). W późniejszym okresie archikatedra, która dała początek metropolii kościelnej w Polsce. Koronowali się w niej Bolesław Chrobry oraz Mieszko II Lempart.
W tle odwrotnej strony banknotu możemy znaleźć dwie romańskie kolumny z Opactwa Benedyktyńskiego w Tyńcu- pierwszego klasztoru na ziemiach polskich. Centralnie na środku znajduje się wizerunek monety sięgającej początków historii państwa polskiego. Miał to być denar pochodzący z czasów panowania Mieszka I, jednak zdania badaczy są podzielone w tym temacie.
Na banknocie o nominale 20 zł mamy Bolesława Chrobrego- nominowany w 1025 r. w Katedrze Gnieźnieńskiej. Obok wizerunku władcy znajdziemy fragment zabytkowych drzwi bazyliki. Na drzwiach umieszczono 18 scen z życia św. Wojciecha i jego męczeńską śmiercią w Prusach. Koronę z młodego dębu znajduje się po prawej stronie wizerunku władcy.
Na odwrocie znajdziemy również motyw z drzwi bazyliki, a mianowicie wizerunek lwa na wijącej się gałęzi. Po lewej stronie znajduje się Rotunda św. Mikołaja w Cieszynie- jedyna rotunda na terenie Polski zachowana wraz ze sklepieniem nawy. Datowana jest ona na XI lub XII wiek. Centralnie w środku znajdziemy denara z ptakiem w środku- prawdopodobnie jest to pierwsza moneta państwa polskiego z ptakiem w środku. Badacze nie są tutaj jednomyślni co to za ptak- jedni uważają, że motyw przedstawia nam orła, inni – koguta lub pawia.
Banknot przedstawia wizerunek króla Kazimierza Jagiellończyka- ostatni monarcha z dynastii Piastów na tronie polskim. Uważany za wybitnego władcę Polski, który „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Z prawej strony możemy zauważyć literkę „K” skrytą pod koroną królewską- inicjał króla z drzwi katedry Zamku Królewskiego na Wawelu. Kraków do 1596 r. pozostawał stolicą Polski.
Na odwrocie banknotu w centralnej części możemy zobaczyć królewską pieczęć Kazimierza Wielkiego. Tuż pod nią znajdują się królewskie insygnia- jabłko i berło. Po lewej stronie możemy zobaczyć krakowską dzielnicę Kazimierz Wielki (5), nazwaną na cześć założyciela Kazimierza Wielkiego. Początkowo gród został utworzony jako osobne miasto. Dopiero w 1800 r. przyłączono je do Krakowa. Drugi drzeworyt przedstawia inną dzielnicę Krakowa(4)- drzeworyt z pracowni Michała Wolgemunta z tekstami podróżnika Hartmanna Schedla. Obraz pochodzi z kroniki Liber Chronicarum wydanej pod koniec XV w.
Na banknocie stuzłotowym znajdziemy króla Władysława Jagiełłę- wielkiego króla Litewskiego. Zawarł on Unię Polski z Kijowem. Dowodził on także wojskami polsko-litewskimi w zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem. Po obu stronach banknotu znajdziemy rozety i elementy ornamentyki gotyckiej.
Na odwrocie w centralnej części znajduje się orzeł w części herbowej. Pochodzi on z grobowej tarczy króla Władysława na Wawelu. Pod tarczą znajdują się symbole zwycięstwa – krzyżacki hełm i dwa słynne miecze owinięte w krzyżacki płaszcz. Po lewej stronie od tarczy znajduje się Zamek Krzyżacki w Malborku- największy ceglany zamek Starego Kontynentu.
Banknot z przedostatnim z dynastii Jagiellonów – Zygmunta I Starego. Król był rozmiłowany w sztuce i prądach renesansu. Dokonał on przebudowy zamku na Wawelu, którego efekt możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. W 1525 roku przyjął on hołd lenny od Albrechta Hohenzollerna utrwalony na płótnie przez Jana Matejkę jako ,,hołd pruski”.
Na odwrocie banknotu znajduje się wizerunek orła, który pochodzi z fasady Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Orzeł wpisany jest w sześciokątny kartusz herbowy i opleciony literką „S” stanowiącą królewski monogram. Z tyłu za orłem znajduje się rysunek dziedzińca na Wawelu.
Na banknocie znalazł się wizerunek Jana III Sobieskiego pochodzącego z jego medalionu koronacyjnego- znany jest jako pogromca Turków, których rozbił pod Wiedniem w 1683 r. Twarz króla zwrócona jest w stronę herbu rodu Sobieskich noszącego nazwę Janina. Po prawej stronie widoczny jest szyszak husarski (typ hełmu otwartego).
Na odwrocie banknotu znajduje się orzeł w koronie i pałac w Wilanowie- barokowy pałac królewski znajdujący się w Warszawie, w dzielnicy Wilanów. Został wzniesiony w latach 1681-1696 dla króla Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery.
Autorem projektów graficznych jest Andrzej Heidrich, który zaprojektował banknoty obiegowe o nominałach 10, 20, 50, 100, 200 i 500 zł. Zmarł w wieku 90 lat w 2019 roku.
