Cz. 3 – Światowy Tydzień Przedsiębiorczości 16-22 listopada 2020

Pieniądze są i muszą być, a jeszcze fajniej jak jest ich dużo w portfelu. Czy jednak ktoś się zastanawiał skąd się biorą? Jak się je robi i dlaczego wyglądają tak jak wyglądają? Czy wzór różnorodnych szlaczków jest na nich przypadkowy?

Na banknocie dziesięciozłotowym widnieje pierwszy władca Polski- Mieszko I. Po lewej stronie głowy możemy zaobserwować dwie rozety zainspirowane wzorem z posadzki katedry gnieźnieńskiej, czyli katedry która została zafundowana jeszcze za życia tegoż władcy (przed 992 r.). W późniejszym okresie archikatedra, która dała początek metropolii kościelnej w Polsce. Koronowali się w niej Bolesław Chrobry oraz Mieszko II Lempart.

W tle odwrotnej strony banknotu możemy znaleźć dwie romańskie kolumny z Opactwa Benedyktyńskiego w Tyńcu- pierwszego klasztoru na ziemiach polskich. Centralnie na środku znajduje się wizerunek monety sięgającej początków historii państwa polskiego. Miał to być denar pochodzący z czasów panowania Mieszka I, jednak zdania badaczy są podzielone w tym temacie.

Na banknocie o nominale 20 zł mamy Bolesława Chrobrego- nominowany w 1025 r. w Katedrze Gnieźnieńskiej. Obok wizerunku władcy znajdziemy fragment zabytkowych drzwi bazyliki. Na drzwiach umieszczono 18 scen z życia św. Wojciecha i jego męczeńską śmiercią w Prusach. Koronę z młodego dębu znajduje się po prawej stronie wizerunku władcy.

Na odwrocie znajdziemy również motyw z drzwi bazyliki, a mianowicie wizerunek lwa na wijącej się gałęzi. Po lewej stronie znajduje się Rotunda św. Mikołaja w Cieszynie- jedyna rotunda na terenie Polski zachowana wraz ze sklepieniem nawy. Datowana jest ona na XI lub XII wiek. Centralnie w środku znajdziemy denara z ptakiem w środku- prawdopodobnie jest to pierwsza moneta państwa polskiego z ptakiem w środku. Badacze nie są tutaj jednomyślni co to za ptak- jedni uważają, że motyw przedstawia nam orła, inni – koguta lub pawia.

Banknot przedstawia wizerunek króla Kazimierza Jagiellończyka- ostatni monarcha z dynastii Piastów na tronie polskim. Uważany za wybitnego władcę Polski, który „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Z prawej strony możemy zauważyć literkę „K” skrytą pod koroną królewską- inicjał króla z drzwi katedry Zamku Królewskiego na Wawelu. Kraków do 1596 r. pozostawał stolicą Polski.

Na odwrocie banknotu w centralnej części możemy zobaczyć królewską pieczęć Kazimierza Wielkiego. Tuż pod nią znajdują się królewskie insygnia- jabłko i berło. Po lewej stronie możemy zobaczyć krakowską dzielnicę Kazimierz Wielki (5), nazwaną na cześć założyciela Kazimierza Wielkiego. Początkowo gród został utworzony jako osobne miasto. Dopiero w 1800 r. przyłączono je do Krakowa. Drugi drzeworyt przedstawia inną dzielnicę Krakowa(4)- drzeworyt z pracowni Michała Wolgemunta z tekstami podróżnika Hartmanna Schedla. Obraz pochodzi z kroniki Liber Chronicarum wydanej pod koniec XV w.

Na banknocie stuzłotowym znajdziemy króla Władysława Jagiełłę- wielkiego króla Litewskiego. Zawarł on Unię Polski z Kijowem. Dowodził on także wojskami polsko-litewskimi w zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem. Po obu stronach banknotu znajdziemy rozety i elementy ornamentyki gotyckiej.

Na odwrocie w centralnej części znajduje się orzeł w części herbowej. Pochodzi on z grobowej tarczy króla Władysława na Wawelu. Pod tarczą znajdują się symbole zwycięstwa – krzyżacki hełm i dwa słynne miecze owinięte w krzyżacki płaszcz. Po lewej stronie od tarczy znajduje się Zamek Krzyżacki w Malborku- największy ceglany zamek Starego Kontynentu.

Banknot z przedostatnim z dynastii Jagiellonów – Zygmunta I Starego. Król był rozmiłowany w sztuce i prądach renesansu. Dokonał on przebudowy zamku na Wawelu, którego efekt możemy podziwiać do dnia dzisiejszego. W 1525 roku przyjął on hołd lenny od Albrechta Hohenzollerna utrwalony na płótnie przez Jana Matejkę jako ,,hołd pruski”.

Na odwrocie banknotu znajduje się wizerunek orła, który pochodzi z fasady Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. Orzeł wpisany jest w sześciokątny kartusz herbowy i opleciony literką „S” stanowiącą królewski monogram. Z tyłu za orłem znajduje się rysunek dziedzińca na Wawelu.

Na banknocie znalazł się wizerunek Jana III Sobieskiego pochodzącego z jego medalionu koronacyjnego- znany jest jako pogromca Turków, których rozbił pod Wiedniem w 1683 r. Twarz króla zwrócona jest w stronę herbu rodu Sobieskich noszącego nazwę Janina. Po prawej stronie widoczny jest szyszak husarski (typ hełmu otwartego).

Na odwrocie banknotu znajduje się orzeł w koronie i pałac w Wilanowie- barokowy pałac królewski znajdujący się w Warszawie, w dzielnicy Wilanów. Został wzniesiony w latach 1681-1696 dla króla Jana III Sobieskiego i Marii Kazimiery.

Autorem projektów graficznych jest Andrzej Heidrich, który zaprojektował banknoty obiegowe o nominałach 10, 20, 50, 100, 200 i 500 zł. Zmarł w wieku 90 lat w 2019 roku.

Światowy Tydzień Przedsiębiorczości 16-22 listopada 2020 r.

Jak dobrze wiemy, pieniądze mogą być zarówno metalowe, jak i papierowe.
W niektórych częściach świata możemy również spotkać się również z banknotami z elastycznego plastiku, np. w Bangkoku. Papierowe pieniądze jednak ciężej jest sfałszować, ale o tym napiszemy w kolejnym artykule. A może zastanawialiście się dlaczego monety są okrągłe, a nie kwadratowe lub trójkątne?? Pomysłodawcy kierowali się wygodą- jak wiadomo koło w geometrii uważane jest za figurę idealną! Trudno zatem z takiej monety coś ułamać i zatrzymać na pamiątkę. Jedynym jej minusem jest jedynie pogoń za nim, gdy np. wypadnie nam z ręki i się potoczy w nieznanym kierunku. Chociaż kształt monet nie zmienił się wiele od 2 500 lat, zdarzały się jednak w historii kwadratowe monety lub inne dziwne kształty.

Ciekawostka: W Japonii i Norwegii dopuszcza się monety z dziurą w środku.

Do podstawowych terminów numizmatycznych monet należy awers i rewers.

AWERS- to jedna z dwóch stron numizmatu (monety). Jest ona najistotniejszą częścią ponieważ to na niej powinno znaleźć godło lub nazwa państwa, podobizna lub nazwa panującego oraz w wypadku medalu informacja o okolicznościach wybicia. Ze względu na oficjalny charakter awersu jako środka płatniczego układ graficzny jest powtarzalny.

REWERS- strona przeciwległa awersowi zawierająca dodatkowe informacje oraz motywy. To na rewersie najczęściej podaje się nominał danej monety, dlatego uważany jest za ważniejszą część monety.

Ciekawostka: tylko niektóre systemy prawne przyjmuję odrębne stanowisko. W Unii Europejskiej, gdzie walutą płatniczą jest euro- strona wspólna dla wszystkich Państw członkowskich uważana jest za awers. Natomiast narodowe symbole widoczne są w tym przypadku na rewersie.

Trzecia strona to jest bok monety. Może być gładki, ząbkowany, karbowany, ozdobny,
a także wyposażony w napisy. Wzory te nie pełnią roli wyłącznie dekoracyjnej, ale i również historycznej, ponieważ nadawanie specyficznej formy monet uniemożliwiało ich podrabianie.

Monety posiadają również obrzeże lub otok, czyli biegnący wzdłuż krawędzi wąski pas wyniesiony ponad powierzchnię awersu lub rewersu. Jego obecność usztywnia monetę oraz czyni powierzchnię pieniądza mniej podatną na złamania. Kolejnym atutem jest to, że dzięki takiemu obrzeżu monety się do siebie nie sklejają podczas przechowywania oraz występuje mniejsze ryzyko uszkodzenia rysunku.

Każda umieszczona na monecie inskrypcja, słowo lub pojedyncza litera stanowi część legendy. Napisy te mogą znajdować się
w części pola monety lub na jego obrzeżu. Służy to wskazaniu daty i miejsca wybicia monety, nominału, a także wydarzenia, osoby, miejsca albo obiektu wyobrażanego rysunku. Można w nich zawrzeć także dewizy (krótkie zdania definiujące ogólną zasadę postępowania grupy ludności) lub narodowe motta.

Źródło: Skarbnicanarodowa.pl

Ciekawostka: szczególnym elementem legendy jest znak menniczy. Najczęściej przybiera on znak litery lub monogramu i służy jako znak rozpoznawczy zakładu odpowiedzialnego za produkcję numizmatu.

 Opasana obrzeżem centralna część rewersu albo awersu to jego pole, dzielone dodatkowo na część lewą i prawą. Jego dolny fragment niekiedy odgraniczony jest poziomą linią (cięciwą)i wydzielony w ten sposób obszar to egzerga albo odcinek- najczęściej można na nim znaleźć techniczne informacje o emisji (np. datę).

Zapraszamy do rozwiązania rebusu!

Światowy Tydzień Przedsiębiorczości 16-22 listopada 2020

Dawno, dawno temu ludzie nie używali pieniędzy, a to czego potrzebowali do życia potrafili sami zgromadzić, upolować lub stworzyć. Żyli wówczas w małych społecznościach, więc dzielili się z resztą grupy tym co posiadali. Pieniądze nie były im zatem kompletnie do niczego potrzebne.

Zanim jednak powstały pieniądze, ludzie dokonali pierwszej na świecie wymiany towaru za towar. Chociaż nie wiemy kiedy dokładnie to wydarzenie miało miejsce i jak wyglądało, ma ono istotne znaczenie dla rozwoju nowoczesnej gospodarki. Gdy ludzie wymyślili w końcu wymianę nie musieli sami robić wszystkiego. Mogli skupić się zatem na tym co potrafili i lubili robić. W ten sposób stali się specjalistami w danych dziedzinach, co przyczyniło się do powstania zawodów w przyszłości. Dzięki temu ludzie zaczęli produkować więcej niż mieli, a nadmiarem się wymieniali z innymi- tak powstał handel.

Bez pieniędzy nie było wiadomo, ile tak naprawdę warte są rzeczy do wymiany. Ludzie wymieniali się zatem między sobą, chociaż nie byli pewni, czy dokonali dobrego interesu (czy korzystna była wymiana mamuta na 2 kury?). Z czasem zaczęto zastanawiać się nad podziałem towarów oraz innej formie płatności. Wpływ na te decyzje miał również fakt, że nie każdy chciał się zamieniać na te dobra, które inni mogli zaoferować za coś co my wytwarzaliśmy, np. wymiana kury za 3 makrele, których nie jadaliśmy i nie potrzebowaliśmy. Powstał w ten sposób pieniądz naturalny, czyli taki który mimo upływu czasu był trwały i miał wartość dla wszystkich, jak futro, muszle, czy toporki. Szybko okazało się, że dobrym pieniądzem naturalnym są metale szlachetne, czyli złoto i srebro. Nie zajmowały one wiele miejsca, łatwo można było je zatem schować oraz przewieźć z miejsca na miejsce. Ludzie zatem byli o krok od wynalezienia pieniędzy takich, jakie znamy obecnie. Wynalezienie pieniędzy ułatwiło przesunąć konsumpcję w czasie, bo pieniędzy nie trzeba było wydawać natychmiast. Kupowane rzeczy i usługi były zatem tylko wtedy, gdy były nam rzeczywiście potrzebne.

Pierwsze monety jakie znamy pochodzą ze starożytnej Lidii. Pierwsze banknoty natomiast wymyślili Chińczycy w XII w. Oprócz oczywistej funkcji pieniądza jaką jest wymiana dóbr i usług pełni on jeszcze jedną bardzo ważną funkcję. Dzięki pieniądzom możemy porównać wartości towarów i usług oraz sprawdzić ile różnych rzeczy możemy kupić za tą samą kwotę. Możemy również porównać ceny tego samego towaru u różnych sprzedawców.

W historii Polski po stu latach zaborów i odzyskaniu niepodległości 11 listopada 1918 r. początki państwa nie były łatwe. Zanim pojawił się polski złoty, w Polsce płaciło się dukatami, tynfami albo markami polskimi. Rozwój polskiej waluty uzależniony był kolejno od wojen, powstania i prób przewrotów państwowych. Jednym z przodków polskiej waluty był wprowadzony przez Władysława Łokietka w 1564 r. tak zwany ,,czerwony złoty”.

Pierwsze papierowe pieniądze weszły do obiegu w 1774 r. Świadomość ludzi jednak była tak niewielka, że ludzie w Rzeczpospolitej nie wierzyli, że wartość papierowa pieniądza może być większa niż bite monety. Z tego powodu po kilku miesiącach zniknął on z obiegu.

Powrót polskiej waluty datuje się na około rok po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Do roku 1924 funkcjonowała jednak jeszcze marka polska, zastąpiona polskim złotym. Niskie dochody i wysokie wydatki spowodowały, że Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa produkowała je bez umiaru. Efektem była bardzo wysoka inflacja, czyli stan w którym ceny rosną w górę, a za taką samą sumę pieniędzy możemy kupić coraz mniej (pieniądze nie mają swojej wartości). Zajęcie naszego kraju podczas II wojny światowej spowodowało znowu wprowadzenie nowej waluty. Dotychczasowe banknoty zostały ostemplowane i wymieniano je na nowe. Nowo wprowadzone banknoty były bardzo podobne- nie posiadały jednak polskich symboli narodowych. Polska waluta powróciła po ukończeniu II wojny światowej, jednak w dużej mierze była uzależniona od kursu waluty radzieckiej.

Pieniądze, które znamy dzisiaj były wprowadzone 1 stycznia 1995 roku. Była to odpowiedź na inflację starego złotego, gdzie produkowane były pieniądze o nominałach 1 000 000 oraz 2 000 000 złotych. Można teraz żartobliwie wręcz powiedzieć, że ludzie w tamtych czasach byli milionerami. Pieniądze, jednak nie miały takiej samej wartości jak mają obecnie. Wprowadzono zatem nową walutę _ PLN, czyli Nowy Polski Złoty. Denominacja odbyła się po kursie 1:10 000. Denominacja, czyli wymiana starej waluty na nową- jednak nie po tym samym kursie waluty. Nowe banknoty miały wartość 10, 20, 50 złotych. Po pół roku powstały nowe waluty o nominałach 100 i 200 zł. W 2017 roku do obiegu wszedł również banknot 500 zł. Na straży polskiej waluty stoi Narodowy Bank Polski.

Origami najprościej ujmując to sztuka składania papieru.
Narodziła się koło roku 700 w Chinach, ale to w Japoni dokonano rozwoju tej techniki. Mimo, iż początkowo origami służyło do uroczystości pogrzebowych, z czasem przekształciło się w funkcję rozrywkową. W Japoni origami stalo się nieodłączną sztuką wychowywania dzieci, a żuraw symbolem pokoju.

Światowe Dni Origami to okres zaproponowany miemiędzy Dniem Origami zaproponowanym w USA od 2005 roku (24 października), a Dniem Origami obchodzonym w Japoni (11 listopada).

Obecnie można wyróżnik kilka szkół origami. Najstarszą jest klasyczne składanie kwadratowej kartki papieru, bez możliwości użycia kleju i nożyczek. Kolejnym nurtem jestkierunek zreformowany, który pozwala nam używać prostokątnych i trójkątnych kartek papieru. Ostatni nurt dopuszcza klejenie i wycinanie papieru.

Jak możemy zauważyć, jest wiele technik, które pozwalają nam świetnie bawić się zwykłą papieru. Dochodzenie do perfekcji tej sztuki bywa jednak bardzo mozolne i trudne.

Poniżej przedstawiamy origami PIEKŁO_NIEBO. Jest zabawa, w którą z całą pewnością bawili się Wasi rodzice.

Potrzebujemy zwykłej białej kartki, nożyczek oraz 2 kredek - czerwonej i niebieskiej.

Kartkę składamy po przekątnej, tak aby powstał nam złożony trójkąt- resztę odcinamy.

Następnie zginamy kartkę po przekątnych (powstaje trójkąt) oraz na pół (powstaje prostokąt).

Kolejnym etapem jest złożenie rogów do środka kartki.

Następnie przewracamy papier na drugą stronę i składamy ponownie rogi do środka. Zginamy kilka razy po przekątnych i liniach prostych.

Teraz bierzemy kredki w dłonie i kolorujemy powstałe trójkąty. Po przeciwnych stronach na niebiesko, z drugiej na czerwono. Dodatkowo trójkąty w drugiej strony pomalowaliśmy na zielono, ale liczymy na Waszą kreatywność.

Należy odgiąć tą część, gdzie umieścimy nasze palce, aż powstanie nam taki kształt.

 Teraz część na zabawę!

Można uzyskać odpowiedzi na zadane przez nas pytania - TAK/NIE.

Do zabawy potrzebujemy min. dwóch uczestników, ustalamy na początku kto jest niebem a kto piekłem oraz wyznaczamy zadanie do wykonania. Potem na przemian otwieramy i zamykamy ścianki (które w najprostszej wersji mogą być w dwóch kolorach: czerwony-piekło, niebieski-raj) w rytmie wyliczanki: „Piekło, niebo, czyściec, raj, swoją duszę tutaj daj ….” na słowie daj zatrzymujemy się i sprawdzamy kolor. Jeśli czarny wygrywa osoba, która wybrała piekło a niebieski osoba, która wybrała raj.

Miłej zabawy!

Wyrzucane przez ludzi śmieci jak opakowania, czy torebki foliowe to niestety wciąż często spotykany widok.
Najczęściej dziekie wysypiska śmieci możemy spotkać w lasach, bądź blisko kurortów wypoczynkowych.

Dlaczego tak ważne jest, aby śmieci trafiały na wysypiska?

Prawidłowo przygotowane wysypiska mają specjalne podłoże, które jest oddzielone nieprzepuszczalną płytą lub wartswą folii. Wówczas woda deszczowa sływa kanałami do specjalnych zbiorników, żeby nie zanieczyszczać ziemi. W przeprowadzonym przez nas eksperymencie przygotujemy dwa mmodele wysypik śmieci. Co się stanie jak spadnie na nie deszcz i jak się zmieni kolor podłoża?

Pokażemy na eksperymencie, do którego potrzebujemy:

• Ręcznik papierowy,
• bibuła,
• woreczek foliowy,
• spryskiwacz z wodą

Zadanie 1.

Złóż ręcznik papierowy na pół- to będzie nasze podłoże. Następnie połóż na nim bibułke i spryskaj ją wodą. Obserwuj co się stanie.

Zadanie 2.

Powtórz zadanie, tylko teraz na ręcznik papierowy nałóż woreczek foliowy.

 Jak możemy zaobserwować na papierowym ręczniku pojawiły się plamy. Tak samo zanieczyszczenia z dzikich wysypisk niszczą nam glebę. Deszcz padający na dzikie wysypiska wymywa różne substancje z opadów i przenosi je do gleby. Natomiast na specjalnie przygotowanych wysypiskach, deszcz spływa kanałami do zbiornika, aby nie zanieczyszczać gleby.

Gnijące na poboczach dróg lub lasach odpady, są zatem nie tylko siedliskiem chorobotwórczych bakterii i miejscem rozwoju chorób, lecz także śmiertelną pułapką dla zwierząt. Dodatkowo dzikie wysypiska śmieci psują piękny krajobraz, a miejsca ich występowanie są brzydkie i brudne.

Chcąc chronić przyrodę, weź zawsze torebkę idąc na spacer do lasu!

Serdecznie zapraszamy do rezerwacji urodzinek w Eksperymentarium!

Dzięki rezerwacji urodzinek w Eksperymentarium, mały solenizant w prezencie dostanie ręcznie robioną piniatę. Wśród wielu wzorów dostępna jest właśnie Myszka Minnie!

Myszka Minnie to jedna z bohaterów Klubu Przyjaciół Myszki Miki. Zawsze radosna i uśmiechnięta, chętna do zabawy. Na pewno sprawi, że urodziny będą wyjątkowe i pełne świetnej zabawy.

Zapraszamy do rezerwacji urodzin pod numerem tel. 739 007 599.

Zapraszamy do organizacji urodzinw Eksperymentarium w stylu gry Minecraft.                    

Dzięki dokonaniu rezerwacji na urodzinki w Eksperymentarium, mały solenizant dostanie ręcznie robioną piniatę! Kto nie lubi piniat?!

Wśród wielu dostępnych wzorów, jest również kwadratowy bohater z gry Minecraft. Wszyscy uwielbiają Minecrafta, więc jest to piniata idealna!
Steve na pewno sprawi, że urodzinki będą niezapomniane, a zabawa będzie bombowa (jak TNT)!

Zapraszamy do rezerwacji urodzin pod numerem tel. 739 007 599

Które dziecko nie lubi Kinder niespodzianek? My dobrze znamy upodobania małych jubilatów.              

Już teraz rezerwując urodzinki w naszym Eksperymentarium, mały solenizant w prezencie od nas dostanie ręcznie robioną piniatę!

Kinder Niespodzianka to jeden wielu dostępnych kształtów, które na pewno pokochają wszyscy uczestnicy urodzinek.

Serdecznie zapraszamy do rezerwacji pod numerem tel. 739 007 599